Otizmde Dil ve Konuşma Terapisi

Otizm Nedir?

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), sosyal iletişim ve etkileşimde bozulmaların olduğu, kısıtlayıcı ve tekrarlayıcı davranışların görüldüğü bir nörogelişimsel bozukluktur. Ortak dikkat, sosyal karşılıklılık, sözel ve sözel olmayan iletişim becerilerindeki zorlanmalar otizmde görülen sosyal iletişim güçlükleridir. Diğer yandan, tekrarlayıcı konuşma (ekolali), stereotipik davranışlar, kısıtlı ilgi alanı, tekrarlayıcı davranışlar, değişikliğe toleransın düşük olması, duyusal farklılıklar otizmde sıklıkla rastlanan diğer sorunlardır.

Otizmde Görülen Dil, Konuşma Ve İletişim Zorlukları

Otizmli çocuklar özellikleri bakımından oldukça heterojen bir grubu oluştururlar. Bu sebeple, otizmde görülen dil, konuşma ve iletişim sorunları değişkenlik gösterebilmektedir.
Dil gelişimleri yaşıtlarının gerisinden gelebilir, henüz konuşmaya başlamamış olabilirler ya da edindikleri dil becerilerini kaybetmiş olabilirler.
Kendileriyle konuşulmasına ilgi göstermeme, adı söylendiğinde tepki vermeme, kısıtlı göz kontağı otizmde sıklıkla görülen iletişim problemleridir.
Otizmli çocuklar ortak dikkat ve sosyal karşılıklılıkta sınırlılık, iletişim başlatma ve sürdürmede zorluk yaşayabilirler.
Taklit ve sıra alma becerileri yeterli düzeyde olmayabilir.
Jest, mimik, beden dili, ses tonu ayarlama gibi sözel olmayan iletişim becerilerinde kısıtlılık gözlenebilir.
Sözcük edinmede ve genellemede, dilbilgisel olarak doğru yapıları kullanmada, farklı ortamlara uygun ifadeler oluşturmada sorun yaşayabilirler.
Başkalarının duygu, düşünce ve niyetlerini anlamada; kendileriyle diğerlerinin bilgilerini ayırt etmede güçlük yaşayabilirler.
Duygularını tanıma ve adlandırmada, ifade etmede zorlanabilirler.
Anında ya da gecikmiş ekolali yaparak daha önceden duydukları şeyleri tekrarlayabilirler.
Sıklıkla konudan koparak bağlamdışına çıkabilirler.
Olay ve durumları anlatmada uygun bir sıralama oluşturarak karşısındakine aktaramayabilirler.
Sözcükler ve kavramlar arası ilişkileri kurmak, mecazları anlamak ve kullanmakta zorlanabilirler.
Varsayımlar üzerine konuşma, mantık yürütme, muhakeme etme becerilerinde zorlanmaları olur.
Oral-motor hassasiyetler ya da yetersizlikler eşlik edebilir.
Yemek seçiciğili ya da diğer beslenme problemleri eşlik edebilir.
İşitsel dikkat ve ayırt etme sorunları gözlenebilir.
Konuşma apraksisi, dil gecikmesi, kısıtlı sözcük dağarcığı, dil bozukluğu, prozodik farklılıklar, alıcı dilde gerilik gibi diğer dil ve konuşma bozuklukları eşlik edebilir.

Otizmde Dil ve Konuşma Terapisi

Otizmde dil ve konuşma terapisi, çocuğun konuşulan dili anlaması, ona yöneltilen iletişim sinyallerine uygun yanıtları vermesi, kendiliğinden iletişimi başlatabilmesi ve sürürebilmesi, çevresiyle yaşına ve farklı sosyal durumlara uygun etkileşim kurabilmesini hedefler.

Otizmli çocuklarla dil ve konuşma terapisine başlamadan önce çok boyutlu ve detaylı bir değerlendirme oldukça önemlidir. Değerlendirmede, aile ve sosyal çevresinden alınan bilgiler, formal testler, gözlemler, doktor ve öğretmeninden alınan bilgiler oldukça değerlidir.

Söz konusu değerlendirmenin ardından, çocuğun gelişim seviyesi, bireysel farklılıkları, iletişime dönük motivasyonu ve becerileri göz önünde bulundurularak bir terapi programı oluşturulur. Ebeveyn ve çocuğa bakım veren diğer kişilerin çocukla olan etkileşiminin yeniden düzenlenmesi terapilerin etkililiği açısından oldukça önemlidir.