Uzman Dil ve Konuşma Terapisti
Oral-Motor Güçlükler
Oral motor beceri gelişimi dudakların, dilin, sert ve yumuşak damakların, çenenin ve dişlerin kullanımını ve işlevini ifade eder. Bu yapıların hareketi ve koordinasyonu, konuşma üretimi, güvenli yutma ve çeşitli gıdaların tüketilmesinde oldukça önemlidir.
Oral motor becerilerin gelişimi anne karnında başlar ve genellikle 3 yaşına kadar tamamen gelişir. Birçok beceri gibi, oral motor gelişimi de ideal olarak eşzamanlı gelişen ilkel reflekslerimiz, postüral kontrolümüz ve fizyolojik kilometre taşlarımız tarafından desteklenir.
Oral-Motor Gelişim
Doğum Öncesi Dönem: Oral motor beceriler, tam zamanında beslenmeyi destekleyen ilkel reflekslerin gelişmesiyle anne karnında başlar. Prematüre bir bebeklerde bu refleksler gelişmemiş olabilir ve başarılı bir beslenme için desteğe ihtiyaç duyarlar.
Doğum-3 Ay Arası Dönem: Refleksler bütünleşmeye başladıkça, beslenme giderek daha istemli hale gelir.
3-7 Ay Arası Dönem: 4 aylık olduklarında, çoğu bebek baş kontrolünü kazanmış ve destekle dik pozisyonda kalabilir ve ebeveynler püre haline getirilmiş gıdaları vermeye başlar. Bu dönemde yanal ve çapraz çene hareketleri, yanal dil hareketeri ve çiğneme gelişimi başlar. Ayrıca bir kaşık sunulduğunda ağzını açabilir ve ince püreleri minimum güçlükle yönetebilirler.
7-9 Aylık Dönem: 7 ila 9 aylık bebekler artık desteksiz oturmaya, dört ayak üzerinde durmaya ve emeklemeye başlarlar. Bu gelişim çene stabilitesini, nefes desteğini ve kendi kendine beslenme becerileri için ince motor gelişimini destekler. Bu yaştaki bebekler artık “pütürlü” püreleri başarıyla yönetmeye, ısırmaya ve eritmeye başlar.
Oral-Motor Becerilerin Konuşmaya Etkisi
Oral yapıların bağımsız ve koordineli kullanımı konuşma seslerinin doğru üretimi için oldukça önemlidir. Oral yapılarla ilgili düşük farkındalık, hareket kısıtlılığı, yapıların bağımsız hareketlerinde ve hareketlerin koordinasyonundaki eksiklikler ses ve hecelerin yanlış üretimine ve konuşma anlaşılırlığının azalmasına sebebiyet verir.
Oral-Motor Disfonksiyon
Bir çocuğun ağzının, çenesinin, dudaklarının, yanaklarının ve dilinin genel işleyişindeki zorlukları ifade eder. Oral-motor problemler, gıdaları ısırmada, çiğnemede ve manipüle etmede zorluklara yol açar. Farklı dokulardaki yiyeceklerin tüketimi, yiyeceklerle ilgili olumlu/olumsuz deneyimler ve aşırı seçici yemede önemli rol oynarlar.
Oral-motor sorunun belirtileri şunları içerebilir:
-
Dil, çene ve dudak hareketlerindeki kısıtlılıklar
-
Çiğneme güçlükleri
-
Yavaş veya verimsiz çiğneme
-
Yiyeceklerin ağızda birikmesi ya da düşmesi
-
Öğürme
-
Öksürme veya boğulma
Oral-Motor Müdahale
Oral-motor becerilerin geliştirilmesine dönük müdahalelerde ağzın farkındalığı, gücü, koordinasyonu, dayanıklılığı ve oral yapıların mobilizasyonu ile ilgili becerileri ele alınır. Bu becerilerin geliştirilmesine dönük egzerizler uygulanır.