Artikülasyon Bozukluğu ve Terapisi

Artikülasyon bozukluğu, hece yitimi, seslerin biçimsel olarak yanlış üretimi, belli bir konuşma sesinin yerine başka bir sesin üretilmesi (“kamyon” yerine “tamyon” demek gibi) ya da seslerin atılması (“çamur” yerine “çamu” demek gibi) şeklinde görülebilir. Bazen, artikülasyon sorunu yaşayan çocuklar, sesleri izole bir şekilde doğru olarak üretebilirken, sözcük içinde kullandıklarında hata yapabilirler.  

Konuşma gelişimi sırasında çocuklar belli dönemlerde belli sesleri edinirler. Çocukların ebeveynleri dışındaki insanlar tarafından anlaşılma oranlarının iki yaşta yüzde elli, üç yaşta yüzde yetmiş beş düzeyinde olması beklenir. Dört-dört buçuk yaşında ise, Türkçedeki konuşma sesleri ediniminin tamamlanıp, konuşma anlaşılırlığının yüzde yüz düzeyinde olması beklenir. Aksi durumda, ailelerin bir dil ve konuşma terapistine başvurması gerekmektedir.

Artikülasyon bozukluğunda çocuklar, sözcükleri bilişsel olarak ayırt edebilirken (ayı ile arıyı ayırt etme gibi) sözcüklerin üretiminde yani telaffuzda sorun yaşarlar. Böylelikle, konuşma anlaşılırlığı düşer ve çevredeki diğer insanlar tarafından doğru anlaşılamazlar. Bu durum, artikülasyon bozukluğu olan çocukların kendilerini ifade etmekten çekinme, alay konusu olma, anlaşılmadıklarını hissetme gibi sosyal ve duygusal sorunlarla karşılaşmalarına neden olabilir.

Artikülasyon bozukluğu, dil altı bağı (ankyloglossia), dişlerle ilgili sorunlar, işitme kaybı, dudak-damak yarıklığı gibi organik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabildiği gibi yapısal herhangi bir farklılık olmaksızın da görülebilmektedir.

Artikülasyon bozukluğu daha çok çocuklarda görülmekle birlikte; yetişkinlik dönemimde de görülebilmektedir. Yetişkinlerde daha çok /r/ sesini üretememe veya halk arasında “pelteklik” olarak tabir edilen ve özellikle /s, z, ş/ seslerinin üretiminde hataların yapılması ile örneklendirilebilir.