Çocuklarda Dil Gelişimi Basamakları

Dil gelişimi, doğumdan itibaren başlayıp hayatımızın ilk yıllarında en hızlı gelişimi göstermektedir. Tipik dil gelişimini bilmek, dil gecikmesi ya da dil bozukluğunu daha iyi anlamamıza ve ayırt etmemize olanak sağlamaktadır. İlk bir yıl, henüz sözcük kullanımı olmadan ses ve mimiklerin kullanıldığı dil öncesi becerileri kapsarken yaklaşık olarak bir yaş itibariyle sözel dil gelişimi başlamaktadır. Dil öcesi dönemdeki gelişmeler ilerleyen dönemlerdeki sözel dil becerileri ile ilişkilidir.

Dil Öncesi Dönem

Yenidoğan bebekler insan sesini diğer seslerden; annelerinin sesini ise diğer insanların seslerinden ayırt edebilmektedirler. Birinci aydan itibaren bebeklerin ağlamaları farklı ihtiyaçlara bağlı olarak değişir. Bu dönemde genelde anneler bebeklerinin acıkma ve ağrı ağlamalarını ayırt edebilirler. İlk üç aylık dönemde bebekler sesin geldiği yönü gözleriyle takip etme, konuşma seslerine gülümseme ya da sessizleşip dinleme gibi tepkiler verirken; bir yandan da keyif aldıkları sesleri üretmeye başlarlar.

Dört-altı aylık dönemde ise bebekler aile bireylerinin isimleri söylendiğinde onlara yönelmeye, ünlü ve ünsüz sesleri birleştirerek ses oyunları oynamaya, babıldamaya, hoşnut ya da memnuniyetsiz oldukları durumlar karşısında farklı sesler üretmeye, çağırıldıklarında tepki vermeye başlarlar. Bu dönemde sesli oyuncaklar bebeklerin ilgisini çeker ve kendi vokalizasyonlarında farklı perde ve şiddette ses kullanmaya başlarlar. /p, b, m/ dudak sesleri bu dönemde üretilmeye başlanır.

Yedi- dokuz aylık dönemde sesin geldiği yöne ve işaret edilen yöne dönme, adını söyleyen kişiye dönüp bakma, belli kişi ve nesne adlarını anlama, kısa süreli şarkıları dinleme, “cee oyunu” oynama, “hayır” sözcüğünü anlama ve diğerlerinin konuşma seslerini taklit etme başlar.

On- on iki aylık dönemde jest ve mimiklerin eşlik ettiği tek basamaklı yönergeleri anlama (örn: “otur”), yaklaşık on sözcüğü anlama, istenen oyuncağı verme, jestler ve ses üretimiyle istek ve ihtiyaçlarını ifade etme ve ilk sözcüklerin üretimi başlar.

Dil öncesi dönemde bebeğin iletişim becerilerini desteklemek için öneriler:

• İşitme probleminin olmadığından emin olunmalıdır. Bebeğinizin işitme sorunu olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir Kulak Burun Boğaz uzmanına başvurun.

• Bebeğinizin ürettiği seslere tepki verin, onunla konuşun ve ürettiği sesleri taklit edin.

• Bebeğinizin mimiklerini taklit edin.

• Bebeğiniz gülümseyince gülümseyin.

• Alkışlama, el sallama, öpücük gibi hareketleri taklit etmesine yardımcı olun.

• “Cee” oyunu oynayın.